داروخانه گیاهپزشکی باغبان

سرخرطومی، یکی از مهمترین آفات جالیز می باشد، به طوری که در اکثر موارد خسارت آن بالغ بر 70 درصد برآورد شده است. این حشره به گیاهان خانواده کدوییان از قبیل خربزه، هندوانه، طالبی، خیار و کدو حمله می کند.

با توجه به چند نسلی بودن آفت، کنترل آن مشکل بوده و‌ کشاورزان سالانه مقدار زیادی سموم حشره کش را در چندین نوبت در طی‌ فصل رشد میوه جهت کنترل آفت به طبیعت وارد میکنند.

رنگ تخم های این حشره ابتدا سبز کاملاً روشن و سپس به‌ تدریج به رنگ سفید پر رنگ در می آید. لارو سفید و خمیده با سر قرمز، و به طول 4 میلیمتر است. شفیره سفید، به طول 5 و به عرض 3 میلیمتر است. بدن حشره کامل (به جز خرطوم) 3-5 و رنگ آن کاملاً سیاه و پوشیده از‌ فرورفتگی های فراوان است.
این حشره سه نسل درسال دارد و اگر شـرایط آب و هـوایی مساعد باشد ممکن است نسل چهارم هم داشته باشد. 
این آفت زمستان را به صورت حشره کامل داخل میوه های خشکیده می گذراند.
خروج حشـره کامل از درون حفـره های شفیرگی موجـود در میـوه های کوچک خشک شده اوایل بهـار و همزمـان بـا تشـکیل میـوه های هندوانـه ابوجهل در طبیعت و در مناطق کشت جـالیز همزمـان بـا پیـدایش میوه های جالیز است، به طوری که حشـره بـالغ اواخـر اردیبهشـت مـاه روی هندوانه ابوجهل و دراوایل خردادمـاه روی جـالیز دیده می شود.

در جنگل‌های ایران و به‌ ویژه جنگل های مناطق زاگرس، جوانه خوار بلوط، در کنار دیگر عوامل مخرب، یکی از آفات مهم محسوب می شود.

در حال حاضر این آفت به شدت در استان های آذربایجان غربی، کهگیلویه و بویراحمد، کردستان، لرستان و کرمانشاه شایع شده است.
جوانه خوار بلوط یک حشره چند خوار بوده و از تعداد محدودی گیاه تغذیه می کند. دامنه میزبانی آن محدود به جنس بلوط است. 

آفت با تغذیه از جوانه ها و برگ های درختان خسارت سنگینی به آن ها وارد می کند. زمستان گذرانی آن به صورت تخم است. خسارت آن همزمان با خروج لاروهای نئونات از اواخر اسفند ماه است.
سنین اول و دوم لاروی معمولا در داخل جوانه ها زندگی میکنند. لاروهای سن سوم پس از خروج از جوانه ها شروع به تغذیه از برگ های جوان کرده و در ضمن تغذیه، برگ ها را تا کرده و تار می تنند. لاروها لبه برگ ها را با تارهای ابریشمی تا کرده و در داخل آن تبدیل به شفیره می شوند.

✔️مهمترین آفات خربزه و طالبی در کشور، به ترتیب ظهور در منطقه شامل: 

✔️تـریپس پیـاز
 ✔️سرخرطومی جالیز
✔️مگس خربزه
✔️کنه دولکه ای
✔️و مگس جالیز
❌متاسفانه هنوز راهکار اصلی کنترل آفات خربزه بر مبارزه شیمیایی استوار است. در خصـوص کنتـرل زراعی کـه یکی از روش های مدیریت تلفیقی آفات می باشد، می توان به روش های کشت مخلوط و کشت گیاهان تلـه اشاره کرد که در ایران و جهان تحقیقات بسـیاری در ایـن خصـوص انجـام شـده اسـت.

یکی از مهم ترین مسائل کشت و کار خربزه، وجود آفات مختلف میوه خوار، از جمله مگس های میوه و سرخرطومی جالیز می باشد که ضمن تغذیه از میوه و افت کمی و کیفی محصول، باعث کاهش قابل توجهی در بازارپسندی میوه می شوند.

به علاوه وجود یک لارو داخل میوه، راه ورود قارچ های گندخوار را باز کرده و باعث
پوسیدگی میوه شده که در پی آن خسارات جبران ناپذیری به توزیع کننده تحمیل می گردد.
چنین محصولی با توجه به عدم بازارپسندی، عدم توانایی رقابت با محصولات سالم،
و همچنین به دلیل وجود قوانین قرنطینه ای و مسائل بهداشتی، به هیچ وجه امکان صادرات ندارد و این امر سبب از دست دادن جایگاه بازار پر رقیب جهانی شده و درنتیجه خسارت قابل توجهی به منابع ارزی غیر نفتی کشور وارد می آورد.

این گونه از گیاهان علوفه ای، در دامنه وسیعی از خاک ها رویش دارد و نسبت به pH بالا و پایین مقاوم است. 

این گیاه به علت سازگاری در دامنه وسیعی از خاک ها و شرایط محیطی، توانایی تثبیت نیتروژن مولکولی، ارزش غذایی بالا برای نشخوارکنندگان، از اهمیت ویژه ای
برخوردار است‌.

شبدر قرمز در نقاط مختلف جهان کاشته می شود و به طور خودرو نیز در اغلب مناطق دنیا پراکنده است. 
در ایران در آذربایجان، گیلان، مازندران، کردستان، باختران، تهران، زنجان، کرمان، یزد، فارس، اصفهان، خراسان و همدان انتشار دارد.
شبدر قرمز گیاهی ست دائمی که اغلب به عنوان گیاه دو ساله برای تهیه علوفه سبز و
خشک و چراگاه ها کشت می شود و می توان آن را با بعضی از گیاهان خانواده غلات به طور مخلوط کشت نمود.

از مهمترین گیاهان علوفه ای که در کشور می توانند در تولید و جبران کمبود علوفه نقش مهمی داشته باشند، گیاهان جنس شبدر از جمله شبدر ایرانی و شبدر برسیم است.

در دهه های اخیر، کشت شبدر برسیم به علت رشد سریع، تعداد چین بالا، تولید علوفه تازه با کمیت و کیفیت قابل ملاحظه، به شدت مورد استقبال قرار گرفته است ولی به علت عدم تحمل به سرما، کشت پاییزه آن محدود به مناطق معتدل و گرم کشور شده است. 
اما نتایج تحقیقات نشان می دهد، کشت پاییزه آن نسبت به کشت بهاره به علت استفاده بهینه از آب، دارا بودن فرصت کافی جهت استقرار بوته ها، غالب شدن بر علف های هرز در اوایل بهار و تعداد چین بیشتر برتری دارد. 
شبدر برسیم بین صفر تا 35 درجه سانتیگراد را تحمل می کند ولی بهترین دما برای رشد آن درجه حرارت بین 12 تا 25 درجه سانتی گراد است و بسته به شرایط اقلیمی و نوع زراعت 3 تا 7 چین علوفه در سال تولید می کند.
شبدر برسیم در حرارت 2 - درجه سانتیگراد بدون خسارت برگ استقرار می یابد و به عنوان علوفه پاییزه و بهاره کشت شده و عملکرد خوبی دارد.

ویژگی مهم کود ورمی کمپوست، آزادسازی کند و تدریجی عناصر غذایی است که جذب این مواد توسط گیاهان را بهبود داده، بنابراین نتیجه ی آن بهبود بهره وری و توان تولید اکوسیستم زراعی خواهد بود.

کودهای ورمی کمپوست به واسطه ی فعالیت کرم ها، ماده ی آلی با کیفیت تری در مقایسه با کمپوست بدون فعالیت کرم تولید کرده که این ماده ی نهایی به واسطه ی آزادسازی سریع تر عناصر نسبت به کمپوست های سنتی و همچنین تولید برخی هورمون های رشد گیاهی در مجموع خصوصیاتی همچون جوانه زنی، رشد و عملکرد گیاهان را بهبود خواهد داد. 
همچنین دانشمندان بیان کردند که کمپوست سطح برگ و بیومس گیاه را به طور قابل ملاحظه ای در مقایسه با شرایط شاهد بهبود داد. به ویژه در شرایطی که نسبت ورمی کمپوست به خاک 10 درصد بود.

ورمی کمپوست فعّالیّت میکروبی را که می تواند به جوانه زنی، ظهور گل ها و تولید محصول بیشتر کمک کند، تحریک کرده که این تأثیر مستقل از دسترسی عناصر غذایی برای گیاهان می باشد.

حبوبات پس از غلات، دومین منبع غذایی هستند و در بین حبوبات، عدس به دلیل ویژگی های مطلوبی که دارد حائز اهمیت ویژه ای است.

عدس گیاهی یک ساله، خودبارور، با بوته های 45 - 20 سانتی متری و از حبوبات خوراکی است که از حبوبات سرمادوست بوده و مناسب مناطق داغ گرمسیری نیست و مشخصاً گیاهی روزبلند است. 
در نواحی دشت تا ارتفاع 5300 متری قابل کشت است. تغییرات حرارتی مناسب آن 15 - 25 درجه سانتیگراد می باشد. البته دمای مطلوب بسته به ژنوتیپ، سن و اندازه بذر فرق می کند.
کشت عدس در ایران به خصوص در استان اردبیل از دیرباز به صورت بهاره و دیم مرسوم بوده است لیکن به دلیل بارندگی های زمستانه و رطوبت زیاد خاک جهت انجام عملیات خاک ورزی و تهیه بستر بذر، معمولا کاشت عدس در بعضی مواقع تا اوایل اردیبهشت به تعویق می افتد.
برای استفاده کامل از بارش های آسمانی باید به تاریخ کاشت توجه نمود تا محصول خوبی به دست آید.

خلّر به طور وسیعی در سرتاسر مدیترانه، خاورمیانه و هند کشت می گردد.

این گیاه با حداقل مراقبت های لازم، رشد کرده و در مقایسه با سایر بقولات می تواند در اقلیم های متنوعی رشد و نمو موفقیت آمیزی داشته باشد.
خلّر به عنوان یک منبع پروتئین بسیار با ارزش برای دام و طیور بوده و به دلیل تحمل بالا، امروزه به عنوان یک گیاه مدل در کشاورزی شناخته شده و می تواند شرایط کم آبی را تحمل نماید.
خلّر در واقع یک گیاه چند منظوره برای چرا، علوفه ی خشک، کود سبز و دانه است، ضمن اینکه این گیاه در تناوب با غلات جهت کنترل علف های  هرز و همچنین فرسایش در اراضی شیبدار از اهمیت بالایی برخوردار است.

این گونه ها به دلیل خوش خوراکی و تحمل بالای چرای مستقیم نسبت به دیگر لگوم ها به عنوان یکی از لگوم های مهم مرتعی یاد می شود.

افزایش توسعه گلخانه ها با توجه به خشکسالی ها و بحران کم آبی در کشور، اجتناب ناپذیر است. یکی از مهمترین عوامل در افزایش تولید در محصولات گلخانه ای، برنامه ریزی و مدیریت مناسب آبیاری است که در آن تعیین نیاز آبی نقش اساسی دارد.

چنانچه نیاز آبی گیاه در برنامه ریزی آبیاری، کمتر از مقدار نیاز آبی واقعی گیاه لحاظ
گردد، باعث بروز علائم ناشی از تنش خشکی در گیاه مانند توقف رشد، کوچکتر شدن برگ، کوتاه شدن فاصله میان گره ها، بدشکل شدن و ریزش برگ ها، سوختگی حاشیه
برگ ها و نیز کاهش عملکرد می شود.

✔️در شمال کشور استفاده بهینه از اراضی شالیزاری به صورت کشت دوم در حال گسترش است که در آن ها انواع سبزیجات کشت می گردد.
✔️این سبزیجات شامل کاهو، اسفناج، انواع سبزی های ایرانی(شوید، گشنیز، تره، ترتیزک، جعفری و غیره)، هویج، تربچه، نخودفرنگی، لوبیاسبز، سیر و‌ کلم گل است.
✔️از مزایای کشت دوم می توان به پایداری تولید، افزایش تولید، افزایش درآمد کشاورزان و حفظ محیط زیست اشاره کرد.

1️⃣پاشیدن‌ نمک در زمستان جهت جلوگیری از یخ‌زدگی جاده ها
2️⃣افزایش غلظت یون های نمک مانند کلر، سدیم، کلسیم و سولفات (کوددهی بیش از حد)
3️⃣کمبود آب و تنش خشکی
4️⃣از بین رفتن تعادل یونی و‌رقابت بین یون های خاک
5️⃣متراکم شدن خاک، افزایش رس خاک‌ تخریب ساختمان خاک

ذرت یکی از مهم ترین گیاهان زراعی اسـت که اهمیت بـالایی در تغذیـه انـسان، تعلیـف دام، تغذیه طیور و صـنعت دارد. انتخاب تـراکم بوتـه مناسـب کـه بـر اسـاس عوامـل گیاهی و محیطی صورت می گیـرد، روی عملکرد محصول تـأثیر می گذارد.

تنظیم تراکم مطلوب در ذرت به این دلیل که این گیاه توانایی تولید پنجه را ندارد، بر روی حصول عملکرد مطلوب بسیار مهم می باشد. 
با افزایش فاصله بین بوته ها، به دلیل کاهش رقابت بـر سر عوامل محدودکننده رشـد، امکـان جـذب آب، نور و عناصر غذایی افزایش یافته و این عامل خـود باعـث افـزایش فتوسنتز می شود.
طی پژوهشی گزارش شد که با افزایش تراکم بوته و همچنین، با ایجاد یکنواختی بین فواصل کاشت بوته های ذرت، علاوه بر افزایش عملکرد دانه و عملکرد زیست توده، توان رقابـت بـا علف های هرز افزایش یافت که ناشـی از توانـایی بیـشتر بوتـه هـا در جذب منابع موجود، به خصوص تابش و عناصر غـذایی می باشد.
کاربرد فواصل یکسان هـم در بـین ردیـف و هــم در درون ردیف، باعث ایجاد محتوای بیشتر رطوبت در خاک در طـی فصل رشد گردید.
یکی از الگوهای پیـشنهادی برای ذرت، کشت به صورت دو ردیفه روی پشته های عریض و یا به عبارت بهتر، حذف یک در میان جویچه های آبیاری در روش کشت جوی و پـشته است. در ایـن الگوی کشت به دلیل کاهش تعـداد جویچه های آبیاری و کاهش سطح تبخیری، راندمان مصرف آب بالا می رود.

لوبیا سبز جز سبزی ها و گیاهی است خودبارور و میوه آن به صورت نیام سبز مصـرف می شود و جز گیاهان فصل گرم است.

از کشورهای  مهم تولید کننده لوبیاسبز می توان برزیل، کلمبیا، آرژانتین، شـیلی، ترکیه، مصر، چین، هند، انـدونزی و فیلیپـین را نام برد.
لوبیا سـبز از نظـر نحـوه رشـد دارای دو فرم بوته ای و رونده است. ارقام رایج ایـن گیاه در اغلب کشورهای توسعه یافته از نـوع ایسـتاده است و در کشور ما بیشتر به صورت رونده کشت می شود.

جنس درخت پسته، متعلق به خانواده Anacardiaceae می باشد که دارای گونه های متعددی است که به 3 گونه آن:

1-پسته خوراکی (P.vera)
2- P.khinjuke
3 -بنه یا چاتلانقوش (P.atlantica)
در ایران اشاره شده است که در اکثر نقاط ایران بیشتر همراه با بادام کوهی و بلوط و گاهی بصورت منفرد پراکنش یافته است. 
مطالعات و گزارشات مستند در خصوص پسته وحشی بیانگر این است که رویشگاه های این گیاه با ارزش و مقاوم به خشکی و سایر شرایط نامناسب محیطی، که با نام های بومی پسته وحشی، ون، سقز نیز شناخته می شود، به دلایل مختلف از جمله چرای دام، آتش سوزی، تغییر در کاربری زمین، بهره برداری نادرست از شیره (صمغ) آن، عوامل ژنتیکی و محیطی متعدد، همراه با سایر فعالیت های انسانی مورد تخریب و تجاوز قرار گرفته است.
چاتلانقوش، درختی دوپایه، سازگار با آب و هوای خشک، مناسب زمین های سبک و سنگلاخی و به شدت نورپسند است. ارتفاع این درخت 2 تا 7 متر و در بعضی از منابع ارتفاع آن 10 تا 12 متر نیز ذکر شده است.

بنه (پسته وحشی)، یکی از مهم ترین گونه های درختی جنگل های خارج از شمال کشور می باشد که علاوه بر حضور گسترده در مناطق رویشی ارسباران، زاگرس، ایران و تورانی و ارتفاعات و دامنه های ناحیه خلیج فارس و عمانی مانند کمربندی اطراف 
کویرهای ایران را احاطه کرده است. این جنگل ها به واسطه ارزش های متعدد زیست محیطی، اکولوژیکی، اقتصادی و تجاری، صنعتی، فرهنگی و حفظ ذخایر ژنتیکی باید تحت مدیریت و حمایت قرار گیرد.

به دلیل برداشت سقز که محصولی صنعتی و دارویی است، مورد توجه بهره برداران قرار گرفته است. شیرابه سقز که در شرایط طبیعی نیز از تنه برخی پایه های درخت بنه تراوش میگردد، به نام مصطکی شناخته شده و در برخی مناطق زاگرس به نام های بریزه یا برژه شهرت یافته است.

سنای هندی، گیاهی چندساله متعلق به خانواده گل ارغـوان است. این گیاه به شکل درختچه ای کوتاه، با ارتفاع 80 سانتیمتر و بدون کرک است. برگ های سنا که بیشترین خاصیت دارویی را دارند، به شکل مرکب هستند.

سنای هندی یک گیاه ارزشمند دارویی و مقاوم به خشکی از خانواده گل ارغوان می باشد که در ایران به نام سنا شناخته می شود. 
منشا این گیاه عربستان و سومالی بوده و در هندوستان بومی شده است. برگ ها و میوه ها است که کاربرد زیادی به عنوان ملین در صنعت داروسازی دارند. 
این گیاه دارای ترکیبات آنتراکوینونی است که کاربرد زیادی به عنوان ملین و نرم‌کننده شکم دارد. گیاه سنای هندی علاوه بر خاصیت مسهلی، در درمان بزرگی طحال، کم خونی، حصبه، وبا، یرقان، نقرس، روماتیسم نیز کاربرد دارد.

قابل توجه است که افزودن آهن در فرم های غیر کلات به خاک ها مخصوصا در خاک های آهکی ایران، تاثیر زیادی در فراهم آوردن آهن برای گیاه و میکروارگانیسم های خاک ندارد. چرا که آهن آزاد به سرعت هیدراته شده و به صورت هیدروکسید های آهن تبدیل می شود و قابل استفاده نیست.

ترکیبات کلاته آهن بهترین راه حل برای بر طرف کردن کلروز و زردی بوده و آهن در همه خاک ها و علی الخصوص خاک های قلیا می تواند شدیدترین مشکلات تغذیه ای گیاهان را درمان نمایند.

گشنیز از خانوادە ی چتریان و گیاهی است یکساله، به ارتفاع 60 تا 100سانتیمتر و طول دورۀ رشد 100 تا 120 روز و گرمادوست که در انواع خاک می روید.

اسانس میوۀ گشنیز در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی و روغن میوە ی آن در صنایع غذایی و دارویی کاربرد دارد. از این گیاه به عنوان هضم کنندە ی غذا، ضد نفخ، اشتهاآور، برطرف کنندە ی دردهای عضلانی و آرامشبخش استفاده می شود.

درخت توت سفید، متعلق به خانواده ی موراسه Moraceae می باشد. این درخت

در هندوستان، غرب افغانستان، ایران و تا جنوب اروپا، شمال آفریقا و امریکا و سایر مناطق معتدل دنیا انتشار دارد. 
برگ های این گیاه به طور عمده برای تغذیه ی کرم ابریشم استفاده می گردد. میوه ی آن نیز به صورت تازه خوری و خشک شده، مصرف خوراکی و دارویی دارد. در
ایران این درخت در مناطق استپی شمال کشور، جنگل های شمال، تهران، آذربایجان و
استان های خراسان انتشار داشته و در اکثر مناطق کوهستانی کشور نیز مشاهده می شود.
کنه توت سفید، داخل جوانه های باز نشده ی توت سفید که به وسیله ی فلس پوشیده شده اند، یافت می شود و در اثر تغذیه ی کنه ها در نهایت جوانه ها از بین می روند.

افزایش جمعیت در کشور هندوستان از آذرماه شروع و در آخر و دی ماه به حداکثر می رسد و در اردیبهشت کاهش می یابد.