داروخانه گیاهپزشکی باغبان

1️⃣خسارت مستقیم شته ها:

خسارت مستقیم بسته به گونه شته و تراکم جمعیت آن و نیز ارقام و سن درختان مرکبات، متفاوت است. در این نوع خسارت، شته ها با تغذیه از شیره پرورده موجب پیچیدگی برگ، ریزش گل و میوه های کوچک و توقف رشد مخصوصا در درختان جوان می شوند. شته سبز مرکبات با ایجاد کلنی هایی با تراکم بالا میتواند منجر به اثرات مخربی به ویژه روی درختان جوان پرتقال و نارنگی شود.
2️⃣خسارت غیر مستقیم شته ها:
خسارت غیر مستقیم شته های مرکبات، انواع بیماری های ویروسی و شبه ویروسی است.
در میان شته های مرکبات، شته قهوه ای، کارآمدترین ناقل ویروس تریستزا است. شته جالیز هم از ناقلین مهم این ویروس است. شته سبز و شته سیاه مرکبات به میزان کمتری در انتقال ویروس تریستزا نقش دارند. همچنین شته ها از خود مایعی چسبناک و شیرین به نام عسلک ترشح میکنند، که باعث رشد قارچ های گندرو و کپک های دوده مانند در سطح گیاه شده و برگ ها و میوه ها در اثر رشد قارچ، سیاه رنگ می شوند و در نتیجه موجب کاهش فتوسنتز و اختلالات فیزیولوژیکی می گردند.

بیماری جاروک لیمو ترش یک تهدید جدی برای مرکبات به خصوص لیمو ترش است که زنجرک به عنوان ناقل آن شناسایی شده است. در باغ های آلوده به بیماری و در هوای گرم، جمعیت زنجرک ها بسیار پایین بوده اما با سرد شدن هوا، رو به افزایش می رود.

جاروک ابتدا به سمت ریشه ها گسترش می یابد سپس به سمت برگ های جوان و اندام های هوایی گیاه حرکت می کند. عامل بیماری با نام علمی Candidatus Phytoplasma aurantifolia می باشد که یکی از خسارت زا ترین بیماری های لیمو ترش است.

علائم بارز ظهور آن به این صورت است که ابتدا جاروک در قسمتی از درخت ظهور می یابد سپس در تنه و طوقه به طور تدریجی گسترش پیدا می کند. در ادامه شاخه های حامل آنها یکی پس از دیگری خشک می شوند و نهایتا مرگ درخت را به دنبال دارد.

با توجه به اینکه گیاهان تاجریزی و پروانش، میزبان های علفی جاروک شناخته شده اند، جلوگیری از رشد آنها در اطراف درخت، حذف درختان آلوده و کنترل ناقل باعث کنترل بیماری می شود. هم چنین کاشت گونه ی مقاوم پرشین لایم به جای لیمو ترش توصیه می گردد. 

یکی از مهم ترین مسائل کشت و کار خربزه، وجود آفات مختلف میوه خوار، از جمله مگس های میوه و سرخرطومی جالیز می باشد که ضمن تغذیه از میوه و افت کمی و کیفی محصول، باعث کاهش قابل توجهی در بازارپسندی میوه می شوند.

به علاوه وجود یک لارو داخل میوه، راه ورود قارچ های گندخوار را باز کرده و باعث
پوسیدگی میوه شده که در پی آن خسارات جبران ناپذیری به توزیع کننده تحمیل می گردد.
چنین محصولی با توجه به عدم بازارپسندی، عدم توانایی رقابت با محصولات سالم،
و همچنین به دلیل وجود قوانین قرنطینه ای و مسائل بهداشتی، به هیچ وجه امکان صادرات ندارد و این امر سبب از دست دادن جایگاه بازار پر رقیب جهانی شده و درنتیجه خسارت قابل توجهی به منابع ارزی غیر نفتی کشور وارد می آورد.

گاهی اوقات گوجه فرنگی در مرحله ی نارس، دچار لکه ی سفت قهوه ای رنگ در انتها شده و با رشد بیشتر محصول، سیاه تر می شود. این عارضه تأثیر بسیار منفی بر بازارپسندی و کیفیت محصول دارد و برای کشاورز نگران کننده است.

ممکن است علت آن ابتلا به بیماری قارچی در نظر گرفته شود اما باید دانست که بر اثر کمبود عنصر کلسیم، لکه های سیاه رنگ انتهای گوجه شکل گرفته اند. هنگامی که در حین تشکیل میوه، کلسیم به میزان کافی در اختیار محصول قرار نگیرد پوسیدگی گلگاه اتفاق می افتد.

همان طور که می دانید عنصر کلسیم یک عنصر کلیدی در تعیین کیفیت تمام محصولات است و نقش بسیار مهمی در برنامه ی کوددهی، استحکام میوه دارد. از دیگر نقش های کلسیم می توان به جلوگیری از ریزش گل و تبدیل آن ها به محصول، افزایش مقاومت در برابر بیماری ها و تنش های محیطی و بهبود ظاهر محصول اشاره کرد.

برای جبران و درمان کمبود کلسیم در گوجه‌فرنگی، باید از کم آب شدن گیاه جلوگیری کرد تا انتقال کلسیم بهتر انجام شود. هم چنین استفاده از کود هیومیک اسید و کود کلسیم مایع به برطرف شدن این مشکل کمک خواهد کرد. 

قابل توجه است که افزودن آهن در فرم های غیر کلات به خاک ها مخصوصا در خاک های آهکی ایران، تاثیر زیادی در فراهم آوردن آهن برای گیاه و میکروارگانیسم های خاک ندارد. چرا که آهن آزاد به سرعت هیدراته شده و به صورت هیدروکسید های آهن تبدیل می شود و قابل استفاده نیست.

ترکیبات کلاته آهن بهترین راه حل برای بر طرف کردن کلروز و زردی بوده و آهن در همه خاک ها و علی الخصوص خاک های قلیا می تواند شدیدترین مشکلات تغذیه ای گیاهان را درمان نمایند.

از جمله قارچ های مهم بیماری زای گیاهی، در روی گیاهان زراعی و باغبانی ایران، فوزاریوم است. گونه های مختلف این جنس در اغلب گیاهان، از جمله زراعی، باغی، علوفه ای، زینتی و جنگلی بیماری ایجاد می کنند‌.

✔️بیماری پوسیدگی‌ طوقه و‌ سوختگی خوشه گندم، پوسیدگی ساقه ذرت، انسداد آوندی و پژمردگی در گیاهان مختلف، پوسیدگی ریشه، شانکر لکه برگی در بسیاری از گیاهان، پوسیدگی انباری و پوسیدگی های بعد از برداشت، نمونه هایی از بیماری های ایجاد شده توسط این قارچ است.
✔️علی رقم خاکزی بودن این قارچ، بعضی از گونه های آن به صورت هوازی فعالیت می کنند و برخی از گونه ها از طریق بذور گیاهان آلوده، قدرت انتقال پیدا می‌کنند.

پیچیدگی برگ، یک بیماری مهم است که هر ساله در دنیا خسارت فراوانی به محصول هلو و شلیل وارد می کند. 

✔️این بیماری تقریباً در تمام کشورهایی که هلو کاشته می شود، شایع میباشد و باعث کاهش کمیت و کیفیت محصول درختان هلو و شلیل و همچنین کاهش طول عمر آن ها می شود.
این بیماری، اغلب برگ ها را مورد حمله قرار می دهد ولی می تواند جوانه ها، سرشاخه ها و به ندرت گل ها و میوه ها را نیز آلوده کند.
✔️برگ هایی که تحت تاثیر قارچ عامل این بیماری قرار می گیرند، قرمز، ضخیم و پیچ خورده می شوند. 
✔️برگ ها ضمن بزرگ شدن طی رشد، قهوه ای شده و قبل از بلوغ می افتند. بیماری در فصل بهار، وقتی دما بین 15 تا 20 درجه سلسیوس (میانگین 18 درجه سلسیوس) بوده و هوا نیز مرطوب می باشد، بروز می کند. اگر این قارچ کنترل نشود، می تواند باعث مرگ درختان شود.

گردو از جمله محصولات باغی است که نسبت به سرمای دیررس بهاره حساس می باشد. 

ارقام زود برگده بیشتر در معرض خطر سرمای دیررس بهاره و خسارت ناشی از آن قرار می گیرند. 
یکی ازمهمترین صفات در اصلاح گردو، دستیابی به ارقامی است که برگ های آن ها در بهار دیرتر باز شوند. اختلاف در برگدهی ارقام و ژنوتیپها قابل توجه بوده و ژنوتیپ هایی مانند Z53 و Serr زود برگده، و فرانکت و روند-د-مونتیگناک، از دیربرگده ترین ارقام بررسی شده در کشور میباشند.
در دهه 1380، سرمازدگی بهاره تقریبا باعث از بین رفتن بیش از 70 درصد محصول در ارقام زودبرگده گردیده در حالیکه در ارقام دیربرگده این مقدار کمتر از 20 درصد بوده است.
حساسیت به سرما با پیشرفت مراحل رشدی درخت افزایش می یابد. ارقام زود برگده علاوه بر سرما، بیشتر در معرض بیماری هایی همانند بلایت در گردو باشند.

از تیمارهایی که در افزایش عمر انباری توت فرنگی مؤثر است، محلول پاشی با کلرید کلسیم است. اهمیت کلسیم در تنظیم بلوغ و رسیدگی میوه جات و سبزیجات به خوبی مشخص شده است.
پیری برگ ها و رسیدگی میوه ها نشان می دهد میزان کلسیم بافت بر خصوصیات مختلف پیری، میزان کلروفیل و 

همچنین بر شدت تنفس اثر می گذارد.
محلول پاشی کلرید کلسیم قبل از برداشت و بعد از برداشت به منظور جلوگیری از بیماری های فیزیولوژی و تأخیر در رسیدگی میوه های مختلف به کار برده شده است. بیشتر کلسیم وارد شده به بافت، در استحکام و پیری بوته تاثیرگذار است.
تغذیه برگی با کلسیم می تواند با تأخیر در رسیدگی و رشد کپک خاکستری، اثرات سودمندی در انبار داری توت فرنگی داشته باشد.

نقش این عنصر در تثبیت ازت (نیتروژن) و فعالیت برخی آنزیم ها، به اثبات رسیده است.

علائم کمبود آهن ابتدا در جوان ترین برگ ها به صورت زردی بین رگبرگی بروز می کند و سرانجام پهنک برگ به رنگ زرد یا حتی سفید در می آید.

از آنجا که خاک های آهکی حدود 30 درصد از سطح زمین را‌ می پوشاند، می توان گفت که کلروز ناشی از فقر آهن در حدود 30 درصد محصولات زراعی سراسر جهان مشهود است. 

مقادیر زیاد آهک، قلیایی بودن، تراکم بالای خاک، کمبود ماده آلی و تهویه ضعیف از عوامل کاهش جذب آهن در این خاک ها شده است.
کلروز ناشی از فقر آهن یک اختلال مهم تغذیه ای در خاک های آهکی به شمار می رود که سبب کاهش در مقادیر کلروفیل، رشد رویشی و همچنین کاهش در عملکرد و کیفیت میوه می شود.

در بـین مشکلات اصلی کشت و پرورش درخت به در کشور، حساسیت قابل توجه نسبت به بیماری آتشک و حساسـیت بـه کلروز آهن، قابل ذکر است.

درخت به، اگرچه نسبت به سرمای شدید زمستانه در عرض های شـمالی، حساسیت نشان می دهد. اما مشاهدات نشان داده این درخت حتی در مناطق مرتفع و سردسیر کشور، نظیر سمیرم در استان اصفهان و دماوند در استان تهران نیز در طول زمستان دچارسرمازدگی شاخه و تنه نمی شود. 
در بـین سه گونه عمده درختان میـوه دانـه دار شـامل سـیب، گلابی و به، درخت سیب مقاوم ترین و درخت به، حساسترین درخت نسبت به سرمای زمسـتانه محسوب می شود.
بـر اسـاس یـک تقسـیم بنـدی، درخت به در مناطقی که افت دمای زمستانه آن از 23/5_ درجه سانتیگراد تجاوز نمی کنـد، قابل کاشت بوده و در مناطق سردتر بـا خسارت سرمازدگی زمسـتانه مواجـه می شود.
خسارت سـرمای بهـاره بـرخلاف خسارت سرمای زمسـتانه بـا توجه به دیرگلدهی،
در اغلب ارقام و ژنوتیپ های به کشور، کمتر گزارش شده است.

عامل غیربیولوژیک آسیب زننده به درختان بادام، سرمای دیررس بهاره است که در بسیاری از سال ها موجب نابودی صددرصد محصول شده و خسارات جبران ناپذیری به جامعه کشاورزان وارد کرده است.

✔️مطابق بررسی های به عمل آمده، چنین سرماهایی که متأثر از دمای زمستان است، از نیمه اسفندماه تا اوایل خردادماه با وابستگی مستقیم از میانگین دمای روزانه تکرار می شود و بسته به مرحله ی رشدی گیاه، شدت سرما، و زمان ماندگاری سرما موجب خسارت می شود.
✔️به طوریکه در مرحله خواب زمستانی دمای ۲۴- درجه سانتیگراد را تحمل می کنند و با باز شدن شکوفه ها میزان تحمل گیاه تا ۴/۵- درجه، به شرط ماندگاری کمتر از ۳۰ دقیقه است. 
❌حساسترین مرحله، زمان تلقیح گل ها و ایجاد میوه است که آستانه در این زمان فقط تا ۲- درجه سانتی گراد است.
✔️با تعیین مراحل فنولوژی هر منطقه و دانستن نیاز حرارتی هر گیاه کل دورۀ رشد گیاه، می توان بسیاری از مسائل به زراعی از جمله تاریخ کاشت مناسب، آبیاری به موقع، زمان مناسب برداشت، زمان مناسب مبارزه با آفات و بیماری ها، و انتخاب ارقام مناسب در بهترین زمان ممکن، انجام و بیشترین تولید را از محصول زراعی داشت.

آفات گندم در کشورمان شامل:
✔️سن گندم
✔️تریپس گندم
✔️شته گندم
✔️سوسک برگخوار گندم
✔️سوسک قهوه ای غلات
✔️سوسک سیاه گندم
✔️پروانه‌ مینوز برگخوار گندم

ریزش میوه، کرم میوه خوار، کنه تارتن، عارضه خشکیدگی خوشه و شپشک‌ سفید خرما، از عوامل مهم خسارت درختان خرما هستند.
در میان آفات خرما، کرم میوه خوار، فعالیت خود را در درجه حرارت های پایین، در اوایل فصل آغاز می کند.

کنه ی تارتن، حرارت دوست بوده و با سرد شدن هوا، تراکم آفت و میزان تخمگذاری این آفت، کاهش می یابد‌.
خسارت‌ این کنه، در مناطق گرم، بیشتر از سایر مناطق است‌.
شپشک سفید خرما، دارای بیشترین حساسیت به تغییرات رطوبت نسبی محیط است.
دما، یک شاخص اصلی محیطی است که برای پیش بینی چرخه زندگی حشرات در نظر گرفته می شود.

ردیابی آفت با استفاده از تله های چسبنده و فرمونی در باغ های هلو و بادام در استان قزوین، نشان داد که انبوهی جمعیت آن روی بادام دو برابر هلو است. 
این آفت در آن منطقه دارای چهار نسل متداخل بود. بهترین زمان برای مبارزه شیمیایی علیه لاروهای زمستان گذران، مرحله صورتی شدن جوانه ها گزارش شده است.
در کشور روسیه، بهترین زمان برای مبارزه شیمیایی علیه این آفت، پس از پایان مرحله گلدهی و زمانی که لاروها مکان های زمستان گذران را ترک کردند، تعیین شد. 
فوزالون و کلرپیریفوس از جمله حشره کش هایی هستند که برای مبارزه با این آفت کاربرد فراوان دارند. 
به منظور کسب نتایج بهتر، تکرار سمپاشی در فاصله 12 تا 14 روز توصیه شده است.

یکی از آفات مهم درختان هسته دار در جهان و ایران است. برای اولین بار خسارت این شب پره را در منطقه کرج از روی درختان هلو، بادام، قیسی، زالزالک، ازگیل، آلو، سیب، خرمالو و زردآلو گزارش کرده اند.
خسارت آن در باغ های زردآلو نسبت به دیگر میزبان های بیان شده، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
لاروهای سن یک این آفت، وارد سرشاخه، جوانه و میوه شده و در اثر تغذیه، منجر به خشکی سرشاخه و پوسیدگی و ریزش میوه می شوند.
زمستان گذرانی به صورت لارو، داخل محفظه های لاروی در انتهای جوانه های خسارت دیده است.

در بازدید از باغ آقای اسماعیلی واقع در منطقه حیدرآباد شهرستان جهرم، به تاریخ هفتم آذرماه هزار و چهارصد و یک، با مسائل و مشکلاتی برخورد داشتیم که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:

در بازدید از باغ آقای رحمانیان واقع در منطقه محمدآباد شهرستان جهرم، به تاریخ ششم آذرماه هزار و چهارصد و یک، با مسائل و مشکلاتی برخورد داشتیم که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:

❌پوسیدگی نرم:

عامل آن باکتری است.

❌پوسیدگی خشک فوزاریومی:

عامل آن قارچ است و بسیار شایع است.

❌پوسیدگی قهوه ای:

عامل آن باکتری است.